Yokai: Khái niệm, nguồn gốc và 19 yokai nổi tiếng nhất tại Nhật

Yokai là một trong những yếu tố góp phần tạo nên sự đa dạng và màu sắc cho văn hóa Nhật Bản. Nếu bạn cũng là một người hâm mộ và yêu thích những bộ manga, anime của Nhật Bản thì chắc hẳn bạn cũng sẽ biết tới những tác phẩm có sự xuất hiện của yokai. Vậy hình tượng yokai trong nhận thức của người Nhật liệu có giống như trên manga, anime xây dựng? Cùng Nhật Ngữ Tâm Việt tìm hiểu ngay qua bài viết bên dưới đây nhé!

Yokai là gì?

Yokai (妖怪 – Yêu Quái) là một thực thể siêu nhiên theo quan niệm của văn hóa dân gian Nhật Bản. Yokai bao gồm ayakashi (あやかし – tức thủy quái), mononoke (物の怪 – tức quái vật), mamono (魔物 – tức yêu tinh).

Theo quan niệm từ xa xưa của người Nhật, vạn vật trên đời đều có linh hồn, đây cũng là lý do mà họ dùng để giải thích cho những hiện tượng thiên nhiên xảy ra như mưa, bão, động đất,… Bởi lúc đó con người vẫn chưa đủ kiến thức để hiểu rõ về những hiện tượng thiên nhiên ấy. Dù chỉ là một hòn đá, một chiếc lá hay một dòng nước,… đối với người khác thì đó là những vật vô tri nhưng đối với người Nhật thì tất cả chúng đều có một linh hồn riêng biệt.

Không chỉ thế, yokai còn là hiện thân của những cảm xúc. Một số yokai còn là đại diện cho sự tham lam, ích kỷ và độc ác của con người.

Xem thêm: Geisha là gì? Sự thật về nghệ nhân lưu giữ văn hóa Nhật Bản

Tranh vẽ các yokai trong Bách Quỷ Dạ Hành ở Nhật Bản (Nguồn: Sưu tầm)

Lịch sử của yokai

Có một số yokai đã xuất hiện trong những câu chuyện truyền miệng trong dân gian, trước cả khi Nhật Bản có chữ viết. Sau đó, một số sách lịch sử như “Kojiki”, “Nippon Shoki” hay tập truyện “Konjaku Monogatari Shu” cũng đã bắt đầu nhắc đến những thực thể siêu nhiên này.

Bằng những câu chuyện kể, yokai đã len lỏi vào sâu trong văn hóa dân gian Nhật Bản suốt nhiều thế kỷ. Mãi đến thời Edo, đây được xem là thời đại mà yokai bắt đầu được phổ biến rộng rãi một cách chính thức hơn, vô số các tranh ảnh, câu chuyện về yêu quái Nhật Bản trở nên thịnh hành vào thời điểm này.

Thời đại hiện nay, yokai xuất hiện trong văn hóa đại chúng ngày càng nhiều. Vô số manga, anime hay game lấy ý tưởng yêu quái Nhật Bản để phát triển ý tưởng, mang những câu chuyện dân gian này đến gần hơn với mọi người. Thậm chí nhiều fan khi yêu thích nhân vật yokai trong manga, anime, game còn chủ động tìm hiểu câu chuyện gốc về yêu quái đó nữa đấy.

Xem thêm: Yakuza Nhật Bản – Sự thật về băng đảng mafia khét tiếng trên thế giới

Hình tượng yokai trong manga, anime (Nguồn: Sưu tầm)

Yokai – Yurei khác nhau thế nào?

Yokai là yêu quái còn yurei là hồn ma, đây là hai thực thể hoàn toàn khác nhau theo quan niệm của người Nhật. Yokai đã được giải thích bên trên, ở đây Tâm Việt sẽ giải thích thêm về yurei.

Yurei là linh hồn của những người đã mất mà chưa được siêu thoát. Họ vương vấn nơi trần gian để giải tỏa những oán niệm của mình. Sau khi hoàn thành được tâm nguyện trước khi chết, những linh hồn này sẽ được siêu thoát. 

Các hồn ma thường được mô tả mặc đồ trắng, tóc rối, bay lơ lửng và không có chân. Yêu quái được cho là mạnh hơn và có thể sai xử hồn ma làm việc cho mình.

Xem thêm: Origami là gì? Các cách gấp origami đẹp, đơn giản

Yurei – hồn ma trong văn hóa dân gian Nhật Bản (Nguồn: Sưu tầm)

Ba yêu quái lớn nhất ở Nhật là ai?

Yomotsu Shikome – Hoàng Tuyền Sửu Nữ

Yomotsu Shikome là một con quỷ được Izanami – vị thần của địa ngục – sai phái để đuổi theo người chồng của mình sau khi ông bỏ chạy khi trông thấy diện mạo thối rữa mục nát sau khi chết của cô. Yomotsu Shikome được miêu tả là một người phụ nữ xấu xí, có sừng và răng nanh.

Xem thêm: “Hachiko – Chú chó đợi chờ” nổi tiếng toàn thế giới

Yomotsu Shikome (Nguồn: Sưu tầm)

Kappa – Hà Đồng

Kappa là một loại thủy quái sống ở các khu vực sông, hồ. Vẻ ngoài của Kappa được mô tả là mang dáng dấp của một đứa trẻ có tóc ngắn như úp bát, mũi dài, miệng nhọn và có làn da màu xanh xám. Đặc biệt trên lưng Kappa có mai như rùa, giữa các kẽ ngón tay ngón chân đều có màng như vịt và có mùi tanh tưởi như cá.

Kappa được cho là là có tính cách nghịch ngợm như một đứa trẻ, thích bày trò chọc phá con người. Tuy nhiên, trong một số câu chuyện thì loài thủy quái này cũng có thể có những hành động man rợ và ghê sợ. 

Xem thêm: 28 nét đặc sắc trong văn hóa Nhật Bản khiến cả thế giới thích thú và nể phục

Kappa (Nguồn: Sưu tầm)

Tengu – Thiên Cẩu

Tengu có lẽ là loài yêu quái quen thuộc nhất với nhiều người nước ngoài bởi hiện nay bất cứ ai cũng có thể dễ dàng nhìn thấy hình ảnh của Tengu ở nhiều ngôi đền, chùa tại Nhật Bản. Theo như trong tranh vẽ hay những bức tượng được dựng ở ngoài đời, Tengu đều được mô tả là một sinh vật hình người, có cánh chim, mũi dài, thường cầm theo một chiếc quạt lông vũ. Tengu được cho là sống ở những khu rừng hẻo lánh trên núi cao.

Xem thêm: Onsen là gì? Kinh nghiệm tắm onsen tại Nhật Bản

Tengu (Nguồn: Sưu tầm)

Ba yêu quái độc ác nhất ở Nhật là ai?

Shuten Doji – Tửu Thôn Đồng Tử

Shuten Doji là một chúa quỷ huyền thoại, thống lĩnh nhiều tên quỷ sai, nghiện rượu và sống tại núi Oe. Xuất thân của đại yêu quái này cũng có nhiều phiên bản khác nhau. Có truyện kể Shuten Doji là con của xà thần Orochi, có truyện lại nói hắn là con của một gã lưu manh nghiện rượu. Trong những phiên bản phổ biến nhất thì Shuten Doji lúc sinh ra là một đứa trẻ có trí thông minh và sức mạnh bất thường. Lúc đó nhiều người đồn đoán đứa trẻ này là “con của quỷ” và cũng vì thế mà hắn bị chính mẹ mình vứt bỏ. Shuten Doji sau đó trở thành một thầy tu nhưng vẫn mang oán niệm với nhân gian.

Lúc thiếu niên, Shuten Doji được rất nhiều cô gái theo đuổi và tán tỉnh bởi vẻ ngoài đẹp trai. Nhưng hắn đã từ chối tất cả, đốt cả thư tình mà họ gửi cho hắn. Khói từ những lá thư bị đốt này trở thành oán niệm, đeo bám trên người của Shuten Doji và biến hắn thành quỷ.

Xem thêm: Ikebana là gì? A-Z các kiểu cắm hoa Ikebana cơ bản của Nhật Bản

Shuten Doji (Nguồn: Sưu tầm)

Tamamo no Mae – Ngọc Tảo Tiền

Tamamo no Mae được lưu truyền là một trong những đại yêu quái hùng mạnh nhất trong dân gian Nhật Bản. Bởi vì sở hữu vẻ ngoài cực kỳ xinh đẹp và thông minh, Tamamo no Mae trở thành người phụ nữ được Thiên hoàng Toba cực kỳ sủng ái. Thời gian dần qua, sức khỏe của Thiên hoàng ngày một yếu đi thấy rõ, một Âm Dương Sư tên Abe no Yasuchika đã chẩn ra bệnh của Thiên hoàng liên quan đến người phụ nữ mà ngài thân cận, đồng thời cũng phát hiện ra thân phận của Tamamo no Mae.

Sau sự kiện này Tamamo no Mae được cho là đã biến thành một con Cửu Vĩ Hồ – cáo chín đuôi và bỏ trốn khỏi hoàng cung. Khi ra nhân gian, Ngọc Tảo Tiền liên tục giết người và hoành hành ngang ngược, Thiên hoàng sau đó cũng đã phát động quân binh đi tiêu diệt Tamamo no Mae. Trải qua nhiều trận chiến với thương vong vô số, cuối cùng Ngọc Tảo Tiền bị phong ấn trong một hòn đá, hòn đá này tên Sessho-seki và cực kỳ nổi tiếng tại Nhật Bản. 

Xem thêm: Búp bê cầu nắng là gì? Cách làm búp bê cầu nắng đơn giản

Tamamo no Mae (Nguồn: Sưu tầm)

Thiên Hoàng Sutoku

Sutoku được mọi người biết đến là một người con của Thiên hoàng Toba. Tuy nhiên sự thật Sutoku lại là kết quả của mối tình loạn luân giữa ông nội chồng – tức Pháp hoàng Shirakawa và cháu dâu – tức vợ của Thiên hoàng Toba với nhau. Pháp hoàng Shirakawa ép Thiên hoàng Toba phải nhường ngôi lại cho Sutoku, nhưng sau khi Shirakawa qua đời, Toba lại ép Sutoku nhường ngôi lại cho Konoe – con ruột của Toba. Lên ngôi chưa lâu thì Konoe cũng qua đời, anh trai ông là Masahito lên ngôi.

Sau khi Toba qua đời, cuộc chiến tranh giành ngôi vị giữa Sutoku và Masahito đã diễn ra vô cùng kịch liệt. Nhưng cuối cùng phe phái của Sutoku không thể chống trả và ông bị đày khỏi hoàng cung. Những năm sau đó Sutoku đã sống như một thầy tu, ông hối lỗi và gửi cho Masahito một cảo thư để bày tỏ nhưng bị Masahito trả ngược về. Quá tức giận, Sutoku đã cắn lưỡi tự vẫn và nguyền rủa đế chế Nhật Bản sẽ gặp tai ương. Sau khi chết, Sutoku được cho là đã biến thành một yokai với ngoại hình xấu xí, tóc và móng tay luôn mọc dài không ngừng được.

Xem thêm: Shinigami là gì? Shinigami trong văn hóa Nhật khác gì với anime?

Thiên Hoàng Sutoku (Nguồn: Sưu tầm)

Tổng hợp những yêu quái phổ biến nhất Nhật Bản

Baku yokai

Tại Nhật Bản Baku là một yêu quái có khả năng nuốt những cơn ác mộng của con người. Vẻ ngoài của Baku được miêu tả là giống một con heo có vòi. Bởi vì Baku yokai có khả năng chấm dứt cơn ác mộng của con người nên nhiều người còn xem con yêu quái này như một thần thú bảo vệ giấc ngủ ngon lành của mình.

Xem thêm: Quốc hoa của Nhật Bản là gì? Hoa cúc hay hoa anh đào?

Baku yokai (Nguồn: Sưu tầm)

Azukiarai

Azukiarai được biết đến là một yêu quái khá nhút nhát và bí ẩn. Nó thường trú ngụ ở sâu trong các vùng rừng núi hẻo lánh, chính bởi điều đó mà rất ít người trông thấy được loài yêu quái này. Ngoại hình của Azukiarai được cho là thấp bé, mặc đồ giống một thầy tu và có bàn tay ba ngón. Phần lớn thời gian của nó được cho là sẽ ngồi bên bờ suối để rửa đậu và ca hát.

Azukiarai (Nguồn: Sưu tầm)

Zashiki Warashi

Có nhiều truyền thuyết về Zashiki Warashi được nói đến trên Nhật Bản, nhưng đa phần đều là những câu chuyện buồn thương về một bé gái có hoàn cảnh bất hạnh. Bởi còn là một đứa trẻ, nên những ngôi nhà nào bị Zashiki Warashi “ám” sẽ thường xuất hiện tiếng cười giỡn và nhiều hành động đùa nghịch của trẻ nhỏ. Tuy là một yokai, nhưng Zashiki Warashi được cho là mang lại sự may mắn, hạnh phúc cho gia đình nào bị nó “ám”.

Zashiki Warashi (Nguồn: Sưu tầm)

Umibozu

Khác với Kappa là thủy quái ở sông, suối, hồ thì Umibozu lại là một loài thủy quái khá nổi tiếng ở biển. Ngoại hình của Umibozu được mô tả là một thực thể có đầu to tròn, nhẵn bóng giống như một nhà sư, màu xám đen. Với một đảo quốc như Nhật Bản, xung quanh toàn là biển thì Umibozu thật sự đã trở thành nỗi sợ kinh hoàng đối với những ngư dân từ thời xa xưa.

Umibozu (Nguồn: Sưu tầm)

Ittan Momen

Ittan Momen là một miếng vải thành tinh, thường bay lượn trên bầu trời vào ban đêm. Loại yêu quái này khá hung hăng và sẽ tấn công con người nếu họ đụng độ nó khi đi bộ vào buổi tối muộn.

Ittan Momen (Nguồn: Sưu tầm)

Kodama

Thay vì bị xem là một yokai xấu xa thì Kodama lại thường được nhiều người Nhật xem là vị thần bảo hộ những khu rừng của xứ sở hoa anh đào. Truyền thuyết về Kodama đã xuất hiện tại đảo quốc này rất lâu trước đây, thường trú ngụ ở trong thân cây ở các khu rừng. Kodama có năng lực siêu nhiên, có khả năng ban phước lành hoặc nguyền rủa con người. Nếu tiều phu nào lỡ đốn ngã thân cây mà Kodama trú ngụ thì họ sẽ gặp tai ương khó tránh khỏi.

Kodama (Nguồn: Sưu tầm)

Nekomata

Nekomata là được cho là một loại yêu quái được biến thành bởi những con mèo sống lâu năm. Chúng thường biến thành những người phụ nữ xinh đẹp, mặc kimono để dẫn dụ đàn ông và sau đó sẽ xé xác và ăn thịt con mồi mà nó nhắm tới.

Nekomata (Nguồn: Sưu tầm)

Narigama

Narigama được cho là một yokai có tài năng dự đoán tương lai. Vẻ ngoài của loài yêu quái này được miêu tả khá kỳ dị khi phần đầu thì trông giống một cái ấm đun nước, tay chân thì dài ngoằng, có vuốt sắc và cơ thể mọc ra một lớp lông đen xấu xí. 

Narigama (Nguồn: Sưu tầm)

Nurarihyon

Nurarihyon là một yokai nổi tiếng tại Nhật Bản. Phần lớn các tranh cổ miêu tả Nurarihyon là một người đàn ông lớn tuổi, có đầu thon dài hình trái bầu, thường mặc những bộ kimono bằng lụa vô cùng sang trọng và quý phái. Người ta thường nói Nurarihyon có yêu lực vô cùng mạnh mẽ và là người ưu tú nhất trong số các yokai. Ông ta là một trong những chỉ huy của chúng quỷ, là người dẫn đầu trong sự kiện Bách Quỷ Dạ Hành được lưu truyền trong văn hóa dân gian của Nhật Bản.

Nurarihyon (Nguồn: Sưu tầm)

Nue

Nue là một yokai có hình thù khá kỳ dị với mặt khỉ, thân gấu, chân hổ và đuôi rắn. Người ta nói rằng vào thế kỉ 12, có khoảng thời gian Thiên hoàng Konoe thường gặp ác mộng và sinh bệnh. Lúc ấy Yorimasu Minamoto đã để ý thấy khi Thiên hoàng ngủ thì hoàng cung lại bị một đám mây đen bao phủ. Người này sau đó đã dùng cung để bắn vào đám mây đen đó, giết chết một con Nue và Thiên hoàng đã khỏi bệnh.

Nue (Nguồn: Sưu tầm)

Nurikabe

Nurikabe là một yokai chuyên chọc phá con người và dễ làm họ bị lạc đường vào lúc đêm tối. Lý do là loài yêu quái này có hình dạng như một bức tường nhưng khác biệt là nó có thể di chuyển, nó thường tàng hình và chặn lối người đi đường, khiến họ phải đi loanh quanh nhưng không tìm được lối ra.

Nurikabe (Nguồn: Sưu tầm)

Gashadokuro

Gashadokuro là một bộ xương khổng lồ được hình thành từ những người bị chết đói hoặc những người lính tử trận. Yokai này thường sẽ lang thang ở những ngôi làng, khu rừng để bắt lấy những ai đi một mình để ăn thịt họ để giải tỏa cơn đói của mình.

Gashadokuro (Nguồn: Sưu tầm)

Ushi oni – Yokai nhện đầu bò

Ushi oni là một con yokai nhện có đầu bò vô cùng kỳ dị, nó thường đi dọc theo bờ biển để giết thịt những người đi dạo ở đó một cách tàn bạo và dã man.

Ushi oni (Nguồn: Sưu tầm)

Thông qua các sản phẩm manga, anime và game thì yokai đã trở thành một đề tài vô cùng thu hút đối với người nước ngoài, khiến họ muốn tìm hiểu thêm về nó. Tâm Việt mong rằng những câu chuyện ma quái và vô cùng thú vị từ yokai trong văn hóa dân gian Nhật Bản ở bài viết bên trên đã mang đến cho bạn những thông tin thật sự bổ ích.