Tanabata – Lễ hội Thất Tịch Nhật Bản: Khi điều ước bay lên cùng sao trời

Tanabata (七夕), hay còn gọi là Lễ hội Thất Tịch hoặc Lễ hội Sao, là một trong những lễ hội truyền thống mang đậm chất thơ và tính biểu tượng sâu sắc trong văn hóa Nhật Bản. Mỗi năm vào ngày 7 tháng 7 dương lịch, người dân khắp nơi trên khắp đất nước Nhật Bản lại nô nức tổ chức Tanabata. Theo truyền thuyết, đây là ngày duy nhất trong năm mà hai ngôi sao Orihime và Hikoboshi được gặp lại nhau sau một năm xa cách.

Nguồn gốc lễ hội Tanabata

Câu chuyện tình yêu cảm động chính là khởi nguồn cho lễ hội Tanabata giàu tính nhân văn. Lễ hội Tanabata có nguồn gốc từ Trung Quốc, gắn liền với câu chuyện tình cảm động giữa Chức Nữ và Ngưu Lang.

Tại Nhật Bản, truyền thuyết này được du nhập từ thời kỳ Nara (710–794). Theo truyền thuyết, Orihime (nàng tiên dệt vải, con gái Ngọc Hoàng) đem lòng yêu Hikoboshi (chàng chăn bò). Vì mải mê bên nhau mà họ xao nhãng công việc, nàng không còn dệt vải, còn chàng để bò đi lang thang. Ngọc Hoàng nổi giận, đã chia cắt đôi uyên ương bằng Dải Ngân Hà, chỉ cho phép họ gặp nhau vào ngày mùng 7 tháng 7 hàng năm, nếu cả hai đã hoàn thành bổn phận của mình. Từ câu chuyện ấy, lễ hội Tanabata ra đời như một biểu tượng của sự chờ đợi, đoàn tụ, tình yêu và hy vọng.

Từ hoàng gia đến lễ hội dân gian

Ban đầu, Tanabata chỉ được tổ chức trong giới quý tộc Nhật, dưới hình thức ngắm sao và làm thơ. Tuy nhiên, đến thời kỳ Edo (1603–1868), lễ hội bắt đầu phổ biến trong dân gian và trở thành dịp lễ lớn trong năm. Người dân dần thay những bài thơ bằng cách viết điều ước lên mảnh giấy gọi là Tanzaku (短冊) rồi treo lên cành tre – loài cây tượng trưng cho sức sống mãnh liệt và ước vọng vươn tới bầu trời.

Nghi thức và trang trí truyền thống

Cây tre được trang trí rực rỡ với nhiều vật phẩm mang ý nghĩa tốt lành, trong đó phổ biến nhất gồm:

• Tanzaku: Mảnh giấy nhỏ nhiều màu dùng để viết điều ước.
• Fukinagashi: Những sợi giấy dài nhiều màu sắc, tượng trưng cho sợi chỉ dệt của Orihime.
• Orizuru: Hạc giấy origami biểu trưng cho trường thọ và hy vọng.
• Kinchaku: Túi nhỏ đại diện cho tài lộc và sự sung túc.
• Amikazari: Lưới giấy đại diện cho mong ước mùa màng bội thu, đặc biệt từ ngư dân.

Màu sắc trang trí thường theo ngũ hành: xanh lá (mộc), đỏ/hồng (hỏa), vàng (thổ), trắng (kim) và đen/xanh lam (thủy). Những trang trí ấy không chỉ làm rực rỡ lễ hội, mà còn là cách người Nhật bày tỏ mong ước về một cuộc sống tốt lành, thịnh vượng và an yên. Sau lễ hội, người Nhật thường đốt hoặc thả trôi cây tre cùng những điều ước, với niềm tin rằng những nguyện vọng đó sẽ được gửi gắm tới trời cao.

Tanabata hiện đại – Vừa truyền thống, vừa rực rỡ sắc màu

Ngày nay, Tanabata được tổ chức trên khắp Nhật Bản, từ các trường học, đền chùa, đến các khu phố, trung tâm thương mại,… Một trong những lễ hội lớn và nổi tiếng nhất là Tanabata Sendai, tổ chức vào tháng 8 (ngày 7/7 âm lịch) hằng năm, với hàng triệu lượt khách tham quan.

Bên cạnh nét truyền thống, Tanabata hiện đại còn mang yếu tố giải trí, nghệ thuật và cộng đồng. Các tuyến phố được phủ kín bởi đèn lồng, những mô hình trang trí lấy cảm hứng từ anime, nhân vật nổi tiếng hoặc biểu tượng văn hóa đại chúng, khiến lễ hội trở nên sống động và hấp dẫn với mọi lứa tuổi. Lễ hội này trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là những ai yêu thích văn hóa đại chúng Nhật Bản.

Ý nghĩa vượt thời gian

Tanabata không chỉ là một lễ hội lãng mạn gắn với chuyện tình giữa hai vì sao, mà còn là ngày hội của niềm tin và hy vọng. Dù là trẻ nhỏ mong học giỏi, người lớn cầu sức khỏe, hay người trẻ ước mơ được học tập và làm việc tại Nhật Bản, tất cả đều có thể gửi gắm điều ước của mình lên những mảnh Tanzaku đơn sơ, treo trên cành tre vươn cao như khát vọng chạm tới trời xanh.

Những điều ước tuy nhỏ bé, nhưng lại chất chứa bao khát vọng chân thành của con người rằng dù cuộc sống có cách trở bao xa, nếu đủ kiên trì và nỗ lực, ai cũng có thể chạm đến giấc mơ của mình.

Bạn có điều ước gì cho tương lai? Tanabata là lời nhắc dịu dàng rằng nếu tin tưởng và không ngừng cố gắng, điều ước của bạn rồi sẽ bay lên cùng trời sao.